اتحاد یک‌طرفه؟

جارستان: در روزهایی که تنش‌های سیاسی داخلی از سطح رسانه‌ها تا صحن مجلس کشیده شده، دو چهره باسابقه و از چهره‌های مورد اعتماد نظام، علی لاریجانی و مصطفی پورمحمدی، هر دو در موضعی مشابه نسبت به «افزایش اختلافات سیاسی» هشدار داده‌اند. لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، گفته است که «زعمای سیاسی هنوز حساسیت موقعیت فعلی را درک نکرده‌اند؛ به محض حادثه‌ای به جان هم می‌افتند و فضای کشور را به هم می‌ریزند» و در ادامه تأکید کرده که خداوند، گذشت را برای چنین روزهایی قرار داده است.

اینکه چرا هر بار که اصلاح‌طلبان در مقابل موج تخریب‌ها در مقام دفاع از خود برمی‌آیند، سخن از «انسجام ملی» به میان می‌آید و چرا همواره فقط آنان مخاطب اصلی این توصیه‌ها قرار می‌گیرند؟ علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در نشست اصحاب علوم انسانی همچنین گفت: «برخی از زعمای سیاسی کشور هنوز حساسیت و خطیر بودن موقعیت کنونی را به‌خوبی درک نکرده‌اند. به‌ محض اینکه حادثه‌ای رخ می‌دهد به‌راحتی به جان یکدیگر می‌افتند و فضای کشور را به هم می‌ریزند. این نشان می‌دهد، بزرگی صحنه برای آنان درک نشده است».

اما پرسش مهم این است که خطاب این توصیه‌ها دقیقا چه کسانی هستند؟ در سال‌های اخیر، هرگاه فضای سیاسی کشور ملتهب شده، تیغ نقد و تذکر بیشتر متوجه جریان اصلاح‌طلب بوده است؛ جریانی که برخلاف رسانه‌های تندرو و چهره‌های پرنفوذ اصولگرا، دسترسی گسترده‌ای به تریبون‌های رسمی ندارد و حتی کوچک‌ترین نقدش، گاه با برخورد قضایی یا محدودیت رسانه‌ای مواجه می‌شود.

رسانه‌هایی که وحدت را تهدید می‌کنند

در ساختار سیاسی ایران، مفهوم «انسجام ملی» در مواقع بحران و تنش، بیش از پیش برجسته می‌شود. اما تجربه نشان داده که این فراخوان‌ها اغلب در یک جهت عمل می‌کنند؛ زمانی که اصلاح‌طلبان مورد هجمه قرار می‌گیرند و بنا بر حق طبیعی خود در مقابل موج تخریب‌ها می‌ایستند از آنان خواسته می‌شود در جهت حفظ وحدت ملی سکوت کنند، انتقاد را کنار بگذارند و واکنشی نشان ندهند.

با این حال، هیچ مرجع رسمی امنیتی یا قضایی، این رفتارها را مصداق تهدید علیه امنیت روانی جامعه یا انسجام ملی نمی‌داند. این در حالی است که به ‌سختی می‌توان اظهارنظر یک فعال سیاسی یا روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب را عامل تفرقه‌ای بزرگ‌تر از تریبون‌های رسمی‌ای دانست که هر روز از رسانه ملی تا صفحات اول برخی روزنامه‌ها، بذر نفرت و بدبینی می‌پراکنند.

ضرورت بازتعریف مسئولیت‌ها

واقعیت این است که انسجام ملی صرفا با توصیه به صبر و گذشت یک جناح شکل نمی‌گیرد؛ بلکه نیازمند رفتار عادلانه، کنترل تریبون‌های رسمی و پرهیز از دوگانگی در برخوردهاست. وقتی رسانه ملی خود نقش بازیگر جناحی می‌گیرد، چگونه می‌توان از دیگران انتظار خویشتن‌داری داشت؟ وحدت ملی زمانی شکل می‌گیرد که گروه‌های مختلف جامعه، از جمله مخالفان و منتقدان، احساس کنند که سهمی در روایت رسمی کشور دارند. وحدتی که بر پایه سکوت و انفعال یک جناح شکل بگیرد، بیشتر شبیه «انضباط اجباری» است تا «اتحاد مقدس».

صداوسیما، تریبون‌های رسمی و روزنامه‌هایی که از خط قرمز انصاف عبور کرده‌اند، هشدار دهد چراکه وحدت با سرکوب تفاوت‌ها و تحمیل سکوت بر نیمی از جامعه به دست نمی‌آید آن هم در شرایطی که تفرقه‌ همچنان از حاکمیت تریبون‌های یک‌سویه تغذیه می‌کند./روزنامه سازندگی